.
Młodość posiada kapitał, który niestety z każdym dniem życia traci na wartości. O jego znaczeniu decydują trzy rzeczy: zdrowie, siła i … perspektywa przyszłości.
Całkiem odmiennie to wygląda w wieku starczym, gdy nie ma zdrowia, sił i w sensie ziemskim przyszłości. (Choć dla wierzącego ta ostatnia jest wciąż aktualna.)
Zanim przejdziemy dalej ważna uwaga. Poniższe rozważania powstały pod wpływem następujących tekstów: Arystoteles, „Retoryka” oraz Ks. Aleksander Usowicz C. M. „Układ cnót i wad w związku z życiem uczuciowo – popędowym u Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu”. We wspomnianych książkach autorzy odnoszą się do zachowań typowych dla młodości.
Na stronie Edukacja-Klasyczna.PL to już drugi tekst z tego cyklu. Pierwszy o wadach wieku starszego znajduje się TUTAJ
Emocje, wady i młodość
Posiadanie powyższego kapitału przekłada się na sposób życia i postrzegania rzeczywistości. Posiadając siłę, zdrowie i przyszłość, młody człowiek ma równocześnie wielkie plany i niejednokrotnie sprawia wrażenie, że nic nie jest w stanie go zatrzymać czy zniechęcić do raz wybranej drogi.
„Kapitał” i rozpierająca energia życiowa przyczyniają się do łatwego ulegania podstawowym emocjom związanym z pożądaniami (np. brak umiaru w jedzeniu i piciu, czystości moralnej) oraz gniewem (brawura, wybuchowość.)
Nie znaczy to, że w starszych rocznikach te wady nie występują. Rzecz w tym, że z uwagi na impulsywny charakter młodości emocje z natury są skłonne wyprzedzać rozum. Można powiedzieć, że jest to zachowanie odruchowe, naturalne.
Z wiekiem mniej jest emocji, a więcej wyrafinowania. Tak czy inaczej musimy pamiętać, że chodzi jedynie o pewną tendencję, czyli zwiększone prawdopodobieństwo określonych zachowań w danym wieku. (W konkretnych przypadkach mogą pojawić się wyjątki od reguły).
Impulsywność młodości a kwestia szczęścia
Pożądania obiecują pewne „dobro”, za którym ma przyjść radość, a może nawet szczęście. Co więcej, wydają się być one łatwe do urzeczywistnienia, zważywszy na siłę i energię młodości.
I tu pojawia się błąd w myśleniu: uleganie popędom daje pewne przyjemności (zmysłowe), ale dopiero dobra duchowe naprawdę nasycają człowieka. Z tej przyczyny po spełnieniu pożądania przychodzi zazwyczaj rozczarowanie.
Nie zawsze przez młodych werbalizowane. Nie zawsze się też do niego przyznają. Jednak realnie je odczuwają, nawet na poziomie czysto zmysłowym (fizjologicznym).
Na przykład, nadużywanie alkoholu czy pokarmów prowadzi do złego samopoczucia i przysparza realnego cierpienia. Podobnie to wygląda w przypadku przedmiotowego traktowania przedstawiciela drugiej płci: miała być „wielka miłość”, a jest „wielkie rozczarowanie” i znudzenie.
To wszystko jest efektem nieracjonalnego ulegania pożądaniom.
Gniew
Analogiczną sytuację mamy z uczuciami bojowymi. Uważają, że wszystko wiedzą najlepiej. Chcą żyć po swojemu, czują się „jako bogowie” (zdrowi, silni) i w efekcie nie są skłonni słuchać „krytyków”.
Gdy zatem ktoś lub coś stanie im na drodze reagują gniewem. „Dlaczego nie?!”. Nie mają respektu nawet dla siwizny.
Co ciekawe, ten gniew nie ma trwałego charakteru. Rzadko przechodzi w zapalczywą mściwość. Raczej szybko się pojawia i szybko znika. Później jest im po prostu głupio i często żałują. Nie wiedzą, jak wycofać się z danej sytuacji.
Nadzieja
Nie oglądają się za siebie, w przeszłość, bo jej jeszcze nie mają. Żyją przyszłością. Przed nimi perspektywa wielu lat. Napędza ich nadzieja, że uda się szczęśliwie przeżyć życie. Ufność wynikająca z nadziei sprawia, że są skłonni wierzyć ludziom. Wierzą więc w „dobrego człowieka” (nie sparzyli się jeszcze).
Ks. A. Usowicz zauważa, że nadzieja niejako współpracuje z omówionymi wyżej: pragnieniem i gniewem. Działa to tak: na początku mamy pożądanie, do którego wkrótce dołącza nadzieja (wzmacniając zmysłowy impuls wynikający z pragnienia). Gdy zaś na drodze do jego urzeczywistnienia pojawi się przeszkoda, zaraz do akcji wkracza gniew.
Gniew, jako składnik męstwa, daje odwagę do działania. Młody człowiek przestaje bać się i zuchwale dąży do celu, czyli realizacji pragnienia.
Idealizm
Młodość ufa ludziom. Nie ma jeszcze złych doświadczeń. Idealistyczna ze swej natury – nastawia się na poszukiwanie wielkich ideałów.
Stąd bierze się pewna łatwość ulegania modom ideologicznym, które „ratują świat” przed złem i zagładą. Emocjonalność sprawia, że opiera się na powierzchownych, pseudoracjonalnych przesłankach, łatwo wpadając w pułapki intelektualne.
Warto zauważyć, że wszelkie rewolucje zazwyczaj napędzają młodzi. Paradoksalnie dają się omamiać ideologiom, które zazwyczaj wymyślane są przez starszych.
Co ciekawe, ten idealizm sprawia, że dosyć często bagatelizują praktyczność, znaczenia pieniędzy, gdy znajdują się na garnuszku rodziców. Gdy jednak pojawi się chłopak/ dziewczyna, gdy trzeba będzie pomyśleć o mieszkaniu, utrzymaniu rodziny, wówczas priorytety zaczynają się zmieniać. Pieniądze stają się ważne.
Ten proces porzucania „wielkich ideałów” może pojawić się wcześniej. Przyśpiesza go egoizm, miłość do zabawek czy gadżetów typu telefon-smartfon. Żądają pieniędzy na swoje zachcianki, a gdy ich nie otrzymują, sami zaczynają zastanawiać się, jak je zdobyć.
Idealizm młodości ustępuje bądź niestety zaczyna swoiście idealizować „świat materialny”.
Podsumowanie
Widzimy zatem, że w przypadku młodzieży duży nacisk należy położyć przede wszystkim na właściwe uformowanie podstawowych sprawności moralnych: umiarkowania, czystość (opanowują zasadnicze popędy związane z przyjemnością) i męstwa (opanowuje gniew i miarkuje lęk).
Cała rzecz w tym, żeby pożądaniami i gniewem kierowała „woźnica cnót” – roztropność.
Akcent na formowanie akurat tych sprawności moralnych wynika z naturalnych priorytetów młodości. Zapanowanie nad nimi pozwoli uniknąć wielu błędów i rozczarowań.
Dzięki nim energia życiowa zostanie odpowiednio ukierunkowana i będzie odpowiednio dawkowana. Pozwoli właściwie wykorzystać rozmach młodych lat i osiągnąć cele życiowe.
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
