W artykule odpowiedź na pytanie: jak być dobrym rozmówcą? Sztuka rozmawiania (konwersacji), to zapomniana już dzisiaj umiejętność. Dzięki niej kreujemy obraz własnej osoby w oczach bliskich i znajomych, ale także wpływamy i zmieniamy naszych słuchaczy. Co więcej, dla bp Józefa Pelczara każda rozmowa miała być wyrazem chrześcijańskiej miłości.
Przytoczone poniżej wskazówki zaczerpnąłem z książki wspomnianego Biskupa: Krótki podręcznik zwyczajów towarzyskich dla osób duchownych według ,,Ascetyki kapłańskiej”, Wilno 1911, s.34-44. Choć pierwotnie ich adresatem byli księża, to wiele z nich ma charakter ponadczasowy. Zostały przeze mnie odpowiednio wyselekcjonowane i zinterpretowane.
Zdaję sobie sprawę, że poprzeczka zawieszona została wysoko. Pamiętajmy jednak, że opisujemy pewien ideał i tak naprawdę tylko nielicznym udaje się go wcielić w życie w sposób systematyczny i doskonały. Niemniej ten ideał warto sobie przypomnieć, by mieć świadomość do jakiego rodzaju perfekcji w materii rozmowy powinniśmy dążyć. (Dodajmy jeszcze, że chodzi tu przede wszystkim o rozmowy mające charakter towarzyski.) Zastanówmy się zatem:
Jak być dobrym rozmówcą?
1. Wyraźne mówienie
Zacznijmy od rzeczy podstawowych. Częstym błędem jest połykanie głosek i słów, oraz „cedzenie przez zęby”. Przyczyną nie musi być wada wymowy, ale zwykłe lenistwo. Dbałość o mowę ojczystą i szacunek dla słuchaczy powinny mobilizować nas również do dbałości o prawidłowe akcentowanie wyrazów.
2. Naukowość i patos
W rozmowach towarzyskich nie wypada popisywać się bez potrzeby terminologią naukową lub techniczną. Podobnie przesadą jest używanie słownictwa zbyt kwiecistego i patetycznego.
3. Upiększanie opowieści (mitomania)
Niektórzy lubują się szokowaniem słuchaczy opowieściami o swych niepospolitych przygodach. Jednak kłamstwo zawsze jest kłamstwem. Dotyczy to także sytuacji, gdy staramy się podretuszować nim opowieści (anegdoty), aby je swoiście upiększyć. Poza tym może do nas przylgnąć zarzut mitomanii.
4. Żarty
Żarty powinno się mówić z wyczuciem , by nie obrażały słuchaczy. Dotyczy to treści, jak i formy. Biskup J. Pelczar zwraca uwagę by nie popisywać się tzw. „tłustymi anegdotami”.
5. Pochlebstwa
Zdarza się, że w celu osiągnięcia określonych korzyści ktoś zbytnio komplementuje rozmówcę. Taka gra jest łatwo rozpoznawalna, a poza tym jest to postępowanie wątpliwe moralnie (nieszczere). A gdyby nawet było szczere, to pewnych granic przekraczać nie należy.
6. Szyderstwa i ironia
Część osób ma skłonność do opierania rozmowy na żartach i szyderstwach z konkretnej osoby. Może to dotyczyć jej powierzchowności, zachowania, a nawet brzmienia nazwiska. Następny etap to obelgi i obrażanie wprost.
7. Nieobecni
W naszej kulturze przyjęło się dobrze mówić o zmarłych, albo milczeć – warto o tym pamiętać. Przy okazji przypomnijmy, że na podobnej zasadzie nie powinno się mówić krytycznie o nieobecnych żyjących.
8. „Różnić się pięknie”
Odpowiedź na pytanie: jak być dobrym rozmówcą w dużej mierze zależy od tego warunku. Aby być dobrym rozmówcą sprzeciwianie się w dyskusji musi przybrać właściwą formę. Używanie zwrotów w rodzaju: „opowiadasz brednie”, połączone z podniesionym głosem, prowadzi do eskalacji konfliktu. Podobnie jest z wmawianiu komuś czegoś, czego nie powiedział, lub reinterpretowanie po swojemu jego wypowiedzi.
9. Zdarzenia, które zasmucają rozmówcę
Z zasady nie powinno się przypominać zdarzeń, sytuacji, które mogą zasmucać rozmówcę. Dotyczy to także wytykania dawnych błędów, upokorzeń itp. Takie przywoływanie przykrych zdarzeń jest dopuszczalne, gdy chcemy kogoś podnieść na duchu. Oczywiście trzeba to zrobić w sposób przemyślany.
10. Skromność i pokora
Dużą wadą jest, gdy ktoś próbuje rozmowę kierować w stronę własnego ja: ” ja to zrobiłem, ja tamto”. Taka osoba równocześnie „zna się na wszystkim”, wyrokując w każdej sprawie z miną eksperta. Już nawet nie chodzi o próżność, ale jest to zwyczajnie żałosne.
11. Ani gadulstwo, ani milczenie
„Zimne milczenie” jest nie na miejscu podobnie jak gadulstwo, które prowadzi do samochwalstwa i próżności. Milczenie może wynikać z braku zainteresowania rozmówcą („nie chce mi się z wami gadać’) lub z nieśmiałości i braku obycia. W takich przypadkach potrzebna jest praca w celu przełamania tych słabości.
12. Obce słówka, wulgaryzmy, prowincjonalizmy
Dosyć powszechną manierą jest wtrącanie obcych słówek i zwrotów. Kiedyś to były zwroty francuskie, dzisiaj angielskie. W naszej kulturze nie używa się także wulgaryzmów, przekleństw itp. Unikanie takich wyrażeń to przejaw swoistego szacunku nie tylko dla słuchacza, ale również mowy ojczystej.
13.Tajemnice i sekrety
W rozmowie trzeba umieć trzymać język za zębami i nie wyjawiać tajemnic, czy faktów mniej znanych, które mogłoby godzić w czyjeś dobro (obmowa). Tajemnicę zdradza się najczęściej używając zwrotu: „powiem ci to w tajemnicy”. Później ta osoba podaje informacje dalej, także „w tajemnicy”.
14. Natarczywość
Bywa, że ktoś nie ma ochoty rozmawiać na dany temat. Uporczywe drążenie zagadnienia w takiej sytuacji może wprowadzać osobę wypytywaną w zakłopotanie. Potrzebny jest takt i wyczucie, jak być dobrym rozmówcą w tym kontekście.
15. Forma zwracania
Do każdego należy się zwracać we właściwej formie. Nie wypada mówić do profesora „proszę pana” czy mu „ty-kać”. Oczywiście dużo zależy w jakich relacjach jesteśmy z „profesorem”. Ciągłe tytułowanie bliskiego znajomego może brzmieć ironicznie.
16. Rozmowa zajmująca
Roztropność i wyczucie powinno nam pomóc dostosować sposób prowadzenia dyskusji do poziomu słuchacza, aby go nie zanudzić. Ludzi zazwyczaj nuży ciągłe mówienie o własnych problemach, chorobach itp. (Biskup Pelczar zauważa, że przy kobietach nie powinno się mówić o polityce. Jednak obserwując polityczne dyskusje internetowe ta zasada w naszych czasach raczej nie obowiązuje.)
17. Umiejętność słuchania
Jedną z ważniejszych umiejętności w rozmowie jest umiejętność słuchania. Gdy ktoś do nas mówi nie należy: ziewać, rozglądać się dookoła, czytać czy zatapiać się we własnych myślach. Rozmówca wcześniej czy później rozpozna brak zainteresowania. Złą manierą jest także poprawianie mówiącego, przerywanie, choćby słyszanego 100 razy opowiadania. Potrzebna tu jest dobroduszność i wyrozumiałość.
Mam nadzieję, że pomogłem znaleźć odpowiedź na pytanie: jak być dobrym rozmówcą?
Ikona wpisu (źródło): Openclipart
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
