.
Uprawianie sportu niesie przynajmniej kilka korzyści wychowawczych: pomaga w wartościowym spędzaniu czasu (odciąga od mediów), wspomaga rozwój fizyczny (kwestie zdrowotne) i wreszcie wspiera kształtowanie charakteru.
Poza tym dziecko obciążone nauką, kręcące się w kieracie codziennych spraw, potrzebuje zabawy, a sport jest zabawą i daje radość, która sprzyja regeneracji sił duchowych.
Czasami motywacja do jego uprawiania jest bardziej prozaiczna. Niektórzy rodzice próbują połączyć dobre z pożytecznym i opłacają treningi, licząc, że dzieci zostaną w przyszłości wybitnymi sportowcami, co ustawi je finansowo.
W tym artykule przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na dyscypliny sportowe, które wspomagają kształcenie sprawności moralnych, czyli wzmacniają formowanie charakteru dziecka.
Sprawności moralne a sport
Sport ze swej istoty sprzyja hartowaniu ducha, gdyż wiąże się ze znoszeniem bólu związanego z wysiłkiem fizycznym. Oswajanie z cierpieniem, w każdej postaci, wpływa na uszlachetnienie ducha. Ta korelacja dotyczy praktycznie wszystkich dyscyplin sportowych, zarówno indywidualnych, jak i drużynowych.
Ciągły wysiłek uczy zatem wytrzymałości, cierpliwości, stałości, nieustępliwości. Ponadto sport służy też kształtowaniu roztropności: szybkiemu podejmowaniu i konsekwentnemu realizowaniu decyzji. Szczególnie w grach zespołowych, takich jak np. piłka nożna, wymagana jest umiejętność przewidywania, która musi brać pod uwagę reakcję wielu osób uczestniczących w zawodach.
Na cnoty społeczne mają wpływ wzajemne relacje. W ramach rywalizacji sportowej takie relacje zachodzą na bieżąco, ale nie są one wynikiem uprawiania danej dyscypliny, lecz jedynie jej towarzyszą (np. stosowanie zasady Fair Play lub nie).
▶ DYSCYPLINA W DOMU. JAK JĄ UTRZYMAĆ, GDY NA NIC NIE MA CZASU?
- przestaniesz popełniać typowe błędy wychowawcze‼,
- 👉nabędziesz umiejętność takiego postępowania, aby w konsekwencji skutecznie przekazać dziecku wiarę i nauczyć wybierania dobra w trudnych sytuacjach,
- dowiesz się, jak postępować, żeby dzieci nie ulegały złu, mając przeciw sobie środowisko i media,
- zobaczysz co robić, aby być konsekwentnym i wytrwałym w stawianiu wymagań,
odkryjesz tonację i barwę głosu oraz tempo i głośność mówienia, które optymalnie wpływają na wysłuchanie polecenia przez dziecko ⏩ PRZECZYTAJ WIĘCEJ
Gry zespołowe
Wspomniałem, że gry zespołowe wspomagają roztropność, ale i dodatkowo uczą wzajemnej współpracy.
Najbardziej popularne gry zespołowe to: piłka nożna, siatkówka, piłka ręczna, koszykówka, hokej. Którą wybrać? Wybór zależy od indywidualnych upodobań.
Zwrócę tylko uwagę na pewien niuans. Otóż piłka nożna z uwagi na swą masowość przyciąga różne środowiska i choć obecnie trenerzy akcentują, by zachowanie chłopców było nienaganne (np. zakaz używania wulgarnego słownictwa), to niewątpliwie ryzyko zetknięcia z rówieśnikami, którzy nie wynieśli z domu podstawowej kindersztuby, jest dosyć duże.
Sporty walki
Popularność sportów walki jest niepodważalna. Karate, judo, inne wschodnie sztuki walki, boks, zapasy, może oprócz tych ostatnich, są często uprawiane przez najmłodszych.
Panuje dosyć powszechne przekonanie, że wyładowują one dziecięcą agresję, choć w praktyce różnie z tym bywa. Zdarzają się dzieci, które pragną pokazać czego się nauczyły i dlatego nie widać po nich, że wytłumiły swoją „agresję” na treningach.
Ponadto rodzice chcą przez szkolenie tego typu chronić swoje pociechy. Wychodzą z założenia, że jak nauczą się sztuk walki łatwiej sobie poradzą z sytuacją, gdy użycie siły będzie konieczne.
W praktyce mało kto potrafi wytrwać w takim treningu. W rezultacie z samoobroną wcale nie musi być najlepiej, a poza tym, rezygnacja z raz podjętego postanowienia, nie służy cnocie wytrwałości.
Zdecydowanie polecam inny sport walki: szermierkę. Choć to kosztowna dyscyplina, to oprócz „hartowania ducha” (przez wysiłek sportowy) pozwala łatwo nawiązać do ideałów rycerskich i wykorzystać je wychowawczo.
Co do innych konkurencji? Wschodnie sztuki walki mogą przemycać ideologie religijne (pewnie nie można tu przesadzać, ale na to zjawisko zwracają uwagę niektórzy publicyści). Boks zaś jest sportem „mało estetycznym” i co tu dużo pisać – niebezpiecznym dla zdrowia.
Sporty indywidualne
Mam tu na myśli pływanie, gimnastykę sportową, biegi narciarskie, kolarstwo czy lekkoatletykę. Oprócz usprawniania ciała w największym stopniu wzmacniają hart ducha. Pływanie czy bieganie wymaga ciągłego pokonywania własnej słabości i dlatego pod kątem formowania charakteru są to bardzo cenne dyscypliny.
Jednak nie zawsze są atrakcyjne dla dzieci. Sam bieg w formie klasycznej, czy na nartach, czy na łyżwach (szczególnie na dłuższe dystansy), nie dość, że jest męczący, to jeszcze jest po prostu nudny, a dzieci zazwyczaj potrzebują urozmaicenia w tym co robią.
Warte uwagi wydają się sporty, które łączą wysiłek fizyczny z poznawaniem przyrody. Mam tu na myśli turystykę pieszą i kajakarstwo. Szczególnie godne polecenia wydaje się być kajakarstwo turystyczne, które pozwala nam ujrzeć świat z nieco innej perspektywy.
Sporty ekstremalne
W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się różnego rodzaju sporty ekstremalne: jak skoki na bungee czy szaleńcza jazda na rowerze z góry. W mniejszym stopniu dotyczą małych dzieci, ale dorastającej młodzieży – już tak.
Może ktoś powiedzieć, że ich uprawianie kształtują cnotę męstwa, lecz takie twierdzenie mija się z prawdą. Narażanie na szwank zdrowia, czy nawet życia, bez uzasadnienia nie jest męstwem, ale brawurą.
Osobiście nie jestem entuzjastą takich sportów i nie uważam, by wnosiły coś pozytywnego do wychowania.
Na koniec istotne spostrzeżenie. Poszczególne konkurencje sportowe tylko wspomagają kształcenie charakteru. W aspekcie fizycznym uczą przezwyciężania bólu oraz wytrwałego zmierzania do celu.
Jednak formowanie cnoty to coś więcej niż sam wysiłek fizyczny, gdyż wymaga zaangażowania rozumu, ujrzeniu własnych zachowań w kontekście moralnym, a także otwarcia na – nazwijmy go – czynnik nadprzyrodzony.
Pamiętajmy zatem, że sport tylko wspomaga wychowanie cnót, ale nie decyduje o ich uformowaniu.
Foto: MorgueFile
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
