.
Wady charakteru prowadzą do histerycznych zachowań dziecka. Wskazuje na problemy emocjonalne u dzieci. Polega na krzyku, niszczeniu przedmiotów, biciu itp.Celem histerii dziecka jest wymuszenie na dorosłych określonych zachowań. Innymi słowy – dziecko reaguje histerycznie, bo: czegoś nie dostało, czegoś mu nie kupiono, coś mu się nie podoba.
Co jest przyczyną histerii dziecka? Najczęściej uważa się, że system nerwowy nie jest jeszcze odpowiednio ukształtowany. Stąd nieadekwatna reakcja dziecka.
Niewątpliwie to fakt. Ale czy mamy biernie czekać aż system nerwowy się wzmocni? Głębszą przyczyną są wady charakteru.
Czy histeria dziecka sama przejdzie?
W klasycznej etyce wychowawczej podkreślano znaczenie sprawności moralnych w wychowaniu. Na młodego człowieka patrzono przez pryzmat posiadanych cnót. Jeśli ich zabrakło, to niemal natychmiast pojawiały się wady.
Czynnik rozwojowy w procesie kształtowania cnót ma oczywiście znaczenie, bo wskazuje na konkretną przyczynę zachowań dziecięcych. Gdy wiemy, że gniew ma podłoże rozwojowe, a nie jest na przykład utrwaloną słabością człowieka pięćdziesięcioletniego, można przyjąć odpowiednią strategię wychowawczą.
Przekonanie, że dziecięca histeria „sama przejdzie” prowadzi do uśpienia czujności rodzicielskiej.
Jeśli nawet nasilenie takich zachowań z czasem osłabnie, to wcale nie ma pewności, że problem przeminął, niczym ospa dziecięca. Niestety, mogą one przyjąć inną postać.
Jeśli spojrzymy na to zagadnienie z perspektywy etyki wychowawczej, wówczas nie będziemy czekali „aż złość sama przejdzie”, tylko podejmiemy odpowiednie działania.
Jakie wady charakteru odpowiadają za histerię?
Zastanówmy się: jakie konkretne wady charakteru ujawnia histeria dziecka? Można mówić o dwóch głównych:
1. Gniew jako wada charakteru
Gniew jest uczuciem, ale jeśli nie jest miarkowany, to z czasem przechodzi w wadę.
Leczy z niego cnota łagodności, która nadaje mu odpowiednią miarę. Nie tłumi go całkowicie, ale racjonalizuje, by służył dobru! Uczucie gniewu, jako takie jest neutralne moralnie.
Zobojętnienie na zło bynajmniej nie jest zaletą. Trzeba oburzać się na niecne zachowanie innych, bo to oburzenie daje moc do przeciwstawienia się złu. (Oczywiście nie zapominając o stosownej, racjonalnej formie.)
Gniew dziecka najczęściej gwałtownie wybucha i szybko gaśnie. Ujawnia się tu dziecięca impulsywność oraz pochopności. Jednak gdy się utrwali, w połączeniu z pychą, może przybrać postać mściwości.
2. Nieposłuszeństwo
U małego złośnika ujawnia się nie tylko brak panowania nad popędami niższymi, ale też nieuporządkowanie na poziomie woli, którą opanowuje cnota sprawiedliwości.
Konkretnie osłabiona zostaje cnota posłuszeństwa, pokrewna sprawiedliwości. Brak posłuszeństwa prowadzi do anarchii i właściwie uniemożliwia wychowanie (więcej na temat posłuszeństwa w tym >>> ARTYKULE)
Te dwie wady leżą u podstaw zachowań histeryka.
Jednak czynnikiem sprzyjającym pojawieniu się złości, ujawniającej się w postaci krzyku, niszczenia rzeczy, uderzania innych osób, są jeszcze inne wady. Nazwijmy je „wadami zapalnymi”, bo to one bezpośrednio podpalają gniew i nieposłuszeństwo.
Wymieńmy najczęściej spotykane „wady zapalne”:
3. Chciwość
Słowo chciwość pochodzi od greckiego philargyria („miłość srebra”). Chodzi o pożądanie (głównie) rzeczy materialnych. W kontekście dzieci dotyczy to: zabawek, komputera, tableta czy telefonu.
Pragnienie posiadania danego przedmiotu jest tak silne, że niemal natychmiast włącza gniew i wyłącza posłuszeństwo.
4. Zazdrość
Zazdrość to „smutek z powodu dobra przytrafiającego się innym” (św. Tomasz). W przypadku najmłodszych, może łączyć się z chciwością i dotyczyć dóbr materialnych (zabawki, gadżety elektroniczne).
Przyczyną zazdrości bywają też oceny w szkole, czy np. okazywanie większej sympatii ze strony dorosłych kolegom czy rodzeństwu.
5. Obżarstwo
Kolejna wada charakteru jest nieuporządkowanym pożądaniem jedzenia i picia (św. Tomasz). Jest to częsta przyczyna gniewliwości najmłodszych.
Odmowa kupienia słodyczy bądź fast foodu sprawia, że pojawia się krzyk, tupanie itp.
6. Lenistwo
Punktem zapalnym bywa również lenistwo.
Jeśli dziecko zostanie pozbawione zabawy i zmuszane będzie do wykonania określonych obowiązków, może się … zdenerwować.
Proszę zauważyć, że we wszystkich tych przypadkach, gniew nie ruszyłby do boju, gdyby nie jedna z powyższych wad. Jeśli udałoby się nam usunąć „wady zapalne”, to do nerwowych zachowań prawdopodobnie by nie dochodziło.
Inne przyczyny złości
Niekiedy nadmierna reakcja i pobudzenie systemu nerwowego wiąże się z nadwrażliwością układu nerwowego, a nawet chorobą, która nie musi być związana z konkretnym etapem rozwojowym. Wtedy potrzebne będzie leczenie neurologiczne /psychiatryczne.
Wsparcie wychowawcze przyniesie efekt dopiero po wyleczeniu, bądź wyciszeniu przyczyny mającej źródło organiczne.
Histeryczne zachowanie może też mieć podłoże w postaci urazu psychicznego. Dzieje się tak, gdy dziecko pielęgnuje w sobie rzekomą bądź rzeczywistą krzywdę i reaguje gniewem na konkretną osobę.
Jeszcze inną przyczyną będzie przemęczenie, czy po prostu nadmiar nadmiar bodźców.
Co robić?
Internet pełen jest porad, jak zachować się w sytuacji niekontrolowanej złości dziecka. Różni specjaliści zwracają uwagę na konieczność jego uspokojenia poprzez np. zmianę miejsca, odwrócenie uwagi itp.
Jestem jednak przekonany, że zasadnicze znaczenie będzie miało systematyczne formowanie cnót. Mając świadomość jakie wady „są tu czynne” powinniśmy regularnie pracować nad ich wyeliminowaniem, a zarazem ukształtowaniem odpowiadających im sprawności:
- gniew ==> łagodność,
- nieposłuszeństwo ==> posłuszeństwo,
- obżarstwo ==> umiarkowanie w jedzeniu i piciu,
- chciwość ==> hojność,
- zazdrość ==> miłość,
- lenistwo ==> pilność pracowitość.
Nie wystarczy przyzwyczajać do pewnych zachowań i uświadamiać ich cel. Konkretna cnota powinna być formowana z uwzględnieniem jej wymiaru nadprzyrodzonego.
(Temat jest zbyt obszerny i niemożliwy do wyczerpania w ramach formuły tego artykułu. Odsyłam do moich książek. Sposoby formowania cnót opisałem w pracy:==> „Wychować człowieka szlachetnego”, a zwalczania wad w:==> „Sztuce samowychowania„.)
Foto: CC0 Pixabay
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
