.
Lenistwo jest terminem ogólnym, które obejmuje kilka zachowań. Generalnie chodzi o niechęć do pracy, która może przyjąć różne formy i mieć rozmaite przyczyny.
Jak sobie radzić z lenistwem?
1. Hartowanie. U źródeł omawianej wady znajduje się miękkość duchowa. W jej efekcie unikamy wszystkiego, co wiąże się z niedogodnością, wysiłkiem. Jak przeciwdziałać tej sytuacji? Należy podejmować działania, które będą nas hartować, musimy unikać wygodnictwa itp.
2. Opanowanie ciekawości. Nadmierna ciekawość, szczególnie w erze komputerów, odciąga uwagę od głównych zadań.
Przerywamy pracę pod pretekstem „sprawdzenia czegoś w necie” lub telefonie. Walka z tą słabością będzie polegała między innymi na uświadomieniu sobie ile czasu tracimy na surfowanie po stronach www oraz usuwaniu z pola widzenia wszystkiego, co może pobudzać niezdrową ciekawość.
3. Strategia palenia mostów. Jeśli nie jesteśmy w stanie oprzeć się temu, co odciąga nas od głównych zadań, możemy wprowadzić maksymalne utrudnienie związane z ich wykonywaniem. Jeśli problemem jest smartfon można wynieść go do innego pokoju, jeśli gra komputerowa – odinstalować.
4. Lęk przed karą, konsekwencjami. Nie wykonywanie obowiązków prowadzi do określonych konsekwencji, choćby w pracy zawodowej. Przywoływanie w pamięci tych konsekwencji i nadchodzących kar może skutecznie mobilizować do działania.
5. Łączenie pokus (Milkman, K. L.) Metoda polega na łączeniu nieprzyjemnej pracy z tym, co przynosi satysfakcję. Najprostszy przykład: sprzątamy mieszkanie i słuchamy muzyki. Przyjemność sprawia, że łatwiej nam wykonać czynności stwarzające opór woli.
6. Stopniowanie. Nie należy nakładać na siebie zbyt dużych zadań. Starajmy się stopniowo przyzwyczajać do wysiłku, wyznaczajmy krótkie, osiągalne, szybko cele. Dopiero z czasem – wydłużajmy je.
7. Szukanie sensu życia Musimy pamiętać również o odnajdywaniu sensu życia w ogóle. Gdy popadamy w stany zniechęcenia, bliskie acedii, tracimy motywację do pracy.
Bogate życie duchowe oparte na modlitwie, lekturze duchowej, życiu sakramentalnym sprawi, że pogłębimy relację z Bogiem, a tym samym będziemy zawsze widzieli sens naszej pracy.
8. Unikać destrukcyjnej argumentacji. Mając świadomość, że jakiś rodzaj pokus może osłabić naszą motywację powinniśmy temu czynnie przeciwdziałać. Taką pokusą jest: „nic się nie stanie, gdy wykonam to nieco później”. Podstęp polega na akceptacji wyjątku, który będzie początkiem osłabiania woli.
Następnym razem łatwiej będzie usprawiedliwić kolejną „zwłokę czasową” („nic się nie stało ostatnio, nic się nie stanie i tym razem”). Nieświadoma pułapki „ofiara” nie wie, iż z każdą następną zwłoką wola rozleniwia się coraz bardziej, aż do odstąpienia od wykonania czynności.
9. Formowanie cnoty pilności, pracowitości. Pracowitość, jako cnota polega na wypracowaniu konkretnej sprawności, polegającej na stałej dyspozycji do przezwyciężania smutku związanego z danym wysiłkiem. Sprawność ta w praktyce ma często punktowy charakter.
Oznacza to, że można być pracowitym w ramach jednych zadań, a mniej w innych. Przykładowo, niektórzy chętnie wykonują prace fizyczne, a nie lubią umysłowych. I odwrotnie. Wypracowanie cnoty w ramach konkretnych obszarów zachowań będzie polegało na budzeniu motywacji oraz ćwiczeniu określonych czynności.
* *
Wykorzystałem materiały z moich książek: „Sztuka samowychowania”, „Żelazna wola” oraz „Decyduj i walcz! Podstawy formowania charakteru” a także Duckworth, A. L., Milkman, K. L., & Laibson, D. (2018). Beyond Willpower: Strategies for Reducing Failures of Self-Control. Psychological Science in the Public Interest, 19(3), 102–129.
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
