Umiarkowanie w jedzeniu i piciu w hierarchii cnót kardynalnych nie stoi najwyżej. Gdzie tam porównywać je ze sprawiedliwością, roztropnością czy nawet męstwem. Umiarkowanie opanowuje prymitywny pęd do odczuwania przyjemności w obrębie dotyku i smaku. Chodzi zatem o odruchy podstawowe.
Odruchy, którym coraz trudniej jest się oprzeć. Jedzenie jest w zasadzie tanie, ogólnodostępne, dodatkowo „propaganda spożywcza” atakuje nas na każdym kroku i jest wyjątkowo agresywna. Musimy toczyć codzienną, mozolną walkę z pokusami żywieniowymi i zazwyczaj im ulegamy.
Zaburzenia psychiczne i zdrowie
Sposób odżywiania stał się problemem społecznym. Pojawiają się w jego kontekście zaburzenia psychiczne, które są konsekwencją braku umiaru: z jednej strony – objadanie się, z drugiej – głodzenie (anoreksja).
Również kontekst zdrowotny, związany z nasileniem się wielu chorób, jest wciąż obecny w mediach. Jednak jedzenie ma także wpływ na charakter człowieka. Innymi słowy – to także problem wychowawczy, a nawet więcej – duchowy.
O ile w hierarchii cnót umiarkowanie w jedzeniu i piciu nie jest cnotą najważniejszą, to z wychowawczego punktu widzenia ma potężny wpływ na ostateczne formowanie ludzkich charakterów.
Wpływ na życie moralne
Zepsucie duchowe paradoksalnie bardzo często ma źródło w tej wydawałoby się „neutralnej moralnie” wadzie.
Zdawali sobie z tego sprawę mnisi, asceci – nie tylko katoliccy. W większości systemów duchowych podkreśla się znaczenie panowania nad żołądkiem. (Co prawda różnie to motywując, ale jednak.)
Praktyki ascetyczne w tym aspekcie były i są bardzo rozpowszechnione. Brak umiaru w jedzeniu sprzyja powstawaniu wielu innych wad. Z tego względu zaliczono obżarstwo do tzw. wad głównych.
Jednak współcześnie raczej pomija się wymiar moralny tej słabości, akcentując konieczność odchudzania ze względów zdrowotnych czy z uwagi na wygląd.
Jakie wady „produkuje” obżarstwo?
Oto kilka przykładów, jak nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu może wpływać na nasze zachowanie:
1. Kierunek konsumpcja
Nasze cele życiowe przesuwają się na poszukiwanie przyjemności i odwracamy się od rzeczy duchowych. Mówiąc językiem współczesnym – nasz sposób życia staje się konsumpcyjny.
2. Rozmiękczenie duchowe
Brak panowania nad przyjemnościami podniebienia prowadzi do pewnego rodzaju rozmiękczenia duchowego.Tracimy odporność na nieprzyjemności, niedogodności, także w innych wymiarach naszego funkcjonowania, niekoniecznie związanych z odżywianiem.
Trudniej jest nam sobie coś odmówić. Zamiast się hartować stajemy się wydelikaceni, miękcy.
3. Ospałość
Obżarstwo fizjologicznie sprzyja ospałości i lenistwu. Gdy się przejadamy w sposób naturalny zaczynamy ulegać tym przywarom.
4. Skąpstwo i chciwość
Uleganie zachciankom żołądka może rozbudowywać wadę chciwości czy skąpstwa. Obżarstwo w formie grymaszenia (ale nie tylko) wymaga odpowiednich środków na zdobycie określonych produktów spożywczych.
Pojawia się obawa, że może ich zabraknąć, a stąd już tylko krok do skąpstwa, niechętnego dzielenia się z innymi itp.
5. Gniew
Brak umiarkowania w jedzeniu bywa bezpośrednią przyczyną gniewu. Można to zaobserwować, gdy na przykład opóźnia się przygotowanie obiadu czy kolacji. Domownicy stają się nerwowi, bo nie potrafią zapanować nad uczuciem głodu.
6. Brak roztropności
Wreszcie, opisywana wada uderza w roztropność. Jeśli z powodu objadania się będziemy przekładali wykonanie ważnych obowiązków, w efekcie możemy przegapić optymalny czas do działania w danej sprawie i nie osiągnąć zakładanych celów.
To tylko kilka przykładów „promieniowania” omawianej wady na różne sfery naszego życia. Samo odchudzanie z przyczyn zdrowotnych czy ze względu na wygląd, to nie wszystko. Pamiętajmy zatem o szukaniu właściwej motywacji.
ZAMÓW KSIĄŻKĘ
